Treść
- WIBOR - co to jest
- WIBOR a WIRON – zmiana wskaźnika
- WIRON, czyli nowy wskaźnik WIBOR - co o nim wiadomo
- Jak ustalany jest wskaźnik WIRON?
- WIRON a WIBOR - który wskaźnik jest korzystniejszy dla kredytobiorców?
- Kredyty oparte na WIRON - oferty z czerwca 2023 roku
- Zmiana WIRON na WIBOR a spread korygujący
- Q&A
Finansowanie bankowe i pozabankowe może przyjmować różne formy. Kredyty hipoteczne, chwilówki, pożyczki ratalne, kredyty gotówkowe, konsolidacyjne – opcji jest całe mnóstwo. Niezależnie od tego, gdzie zdecydujesz się pożyczyć pieniądze i na jaki cel, w zdecydowanej większości wypadków musisz się liczyć z kosztem tej usługi. Owszem, od czasu do czasu może Ci się trafić darmowa pierwsza chwilówka, ale jest ona wyjątkiem od reguły.
Co składa się na koszty kredytów i pożyczek? Ich głównym składnikiem jest oprocentowanie, które może być stałe lub zmienne, oraz marża. Wysokość oprocentowania zmiennego, najczęściej używanego przy kredytach hipotecznych, zależy natomiast od tego, jak kształtuje się aktualny wskaźnik WIBOR. Zmiany w jego wartości odbijają się bezpośrednio na wysokości Twoich miesięcznych rat.
WIBOR - co to jest
Nie do końca rozumiesz, co to jest WIBOR w kredycie lub w pożyczce? Wyjaśniamy!
Warszawski Indeks WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) to wskaźnik wykorzystywany do kalkulacji stóp procentowych w różnych produktach finansowych.
Skąd bierze się WIBOR? Wyraża on średnią stopę procentową, po jakiej banki komercyjne na polskim rynku międzybankowym są gotowe udzielić pożyczki innym bankom na określony czas. Ta średnia stopa procentowa jest również określana jako stopa bazowa lub stawka referencyjna, i wraz z marżą bankową składa się ona naodsetkowe koszty kredytu lub pożyczki.
Wysokość WIBOR ustalana jest codziennie przez grupę największych banków w Polsce (dealerów rynku pieniężnego) w ramach tzw. fixingu.
STAWKI WIBOR W ZALEŻNOŚCI OD TERMINU
Na podstawie kwotowania uzyskanego w trakcie fixingu obliczane są stawki dla następujących terminów WIBOR:
- overnight (O/N)
- tomorrow/next (T/N)
- 1 tydzień (SW)
- 2 tygodnie (2W)
- 1 miesiąc (1M)
- 3 miesiące (3M)
- 6 miesięcy (6M)
- 1 rok (1Y)
Aktualne notowania WIBOR dla wszystkich terminów możesz sprawdzić na stronie jej administratora – GPW Benchmark.
To, jaką stawkę WIBOR wybierze bank do obliczania oprocentowania za Twój kredyt, zależy od jego polityki wewnętrznej i rodzaju finansowania. W praktyce najczęściej stosowany jest WIBOR 3M (trzy miesiące) i 6M (sześć miesięcy). Jeśli Twój kredyt bazuje na stawce WIBOR 3M, oznacza to, że wysokość oprocentowania będzie się w nim zmieniała co 3 miesiące, pod warunkiem że wartość WIBOR zanotuje w tym czasie wzrost lub spadek.
Zanim podpiszesz umowę pożyczkową lub kredytową, powinieneś zatem dokładnie sprawdzić, jaki termin WIBOR będzie w Twoim przypadku stosowany i jakie będą skutki ewentualnych zmian w jego przyszłej wartości.
WIBOR a WIRON – zmiana wskaźnika
Wskaźnik WIBOR istnieje w Polsce od 1997 roku. Został stworzony przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie jako odpowiedź na potrzebę posiadania referencyjnej stopy procentowej, która odzwierciedlałaby koszty finansowania międzybankowego w Polsce.
Sprawdzając wiadomości z polskiego rynku finansowego, być może spotkałeś się już z informacją, że WIBOR ma zostać zastąpiony nowym wskaźnikiem o nazwie WIRON. Jaki jest tego powód? Rząd zdecydował, że dotychczasowy wskaźnik nie zapewnia kredytobiorcom wystarczającej ochrony przy obecnych realiach gospodarczych.
Panująca od 2021 roku wysoka inflacja zmusiła bowiem NBP do wielokrotnego podnoszenia referencyjnej stopy procentowej, powodując tym samym istotny wzrost w kosztach kredytów.
Związek między inflacją i wzrostem stawki WIBOR 3M w Polsce w okresie 2018-2023
źródło: https://tradingeconomics.com/poland/indicators
Decyzja o tym, aby zastąpić aktualny WIBOR nowym wskaźnikiem, została przedstawiona przez premiera Mateusza Morawieckiego w kwietniu 2022 w ramach oferowanej przez rząd Tarczy dla Kredytobiorców. Ogłoszono wtedy konieczność wprowadzenia nowego, „bardziej transparentnego i sprawiedliwego” wskaźnika, który zmusiłby banki do obniżenia kosztów kredytowych.
Pierwotnie nowy wskaźnik miał się nazywać POLONA, później WIRD (Warszawski Indeks Rynku Depozytowego), lecz finalnie nadano mu nazwę WIRON (ang. Warsaw Interest Rate Overnight). Oto kilka najważniejszych faktów o nim:
- Wskaźnik WIRON ma być wskaźnikiem typu RFR (wolnym od ryzyka).
- Do jego opracowania została powołana Narodowa Grupa Robocza (NGR) czuwająca nad tym, by nowy wskaźnik był wiarygodny i przejrzysty.
- Wskaźnik WIRON opiera się na jednodniowych transakcjach depozytowych (overnight) zawieranych przez banki z instytucjami finansowymi i dużymi przedsiębiorstwami.
- Podobnie jak WIBOR, WIRON również jest kwotowany dla różnych terminów (1, 3 i 6 miesięcy).
- Administratorem wskaźnika WIRON jest ta sama firma, co w przypadku WIBOR – GPW Benchmark S.A.
- Proces wdrożenia nowego wskaźnika przewidziano na cztery etapy:
WIRON – etapy wdrażania
- Faza przygotowawcza (2022) – zaczyna obowiązywać Regulamin rodziny indeksów składanych WIRON i WIRON staje się alternatywnym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej. Jego notowania zaczynają być udostępniane na stronie www.gpwbenchmark.pl.
- Faza wprowadzania (2023) – banki zaczynają proponować kredyty oparte o indeks WIRON równolegle do ofert bazujących na wskaźniku WIBOR.
- Faza wyprowadzania (2024) – wycofywanie instrumentów i produktów finansowych opartych na WIBOR i zastąpienia ich rozwiązaniami z WIRON.
- Faza finalizacji (2025) – powszechne stosowanie wskaźnika WIRON oraz zaprzestanie kalkulacji publikacji stawek referencyjnych WIBOR. Umowy kredytowe i pożyczkowe bazujące na wyeliminowanym wskaźniku zostaną przeliczone według indeksu WIRON.
Jak ustalany jest wskaźnik WIRON?
Wiesz już zatem, od kiedy WIRON wszedł w życie i kiedy WIBOR zostanie wyeliminowany. Czas, aby wyjaśnić, w jaki sposób wyliczany jest nowy wskaźnik i ile wynosi jego aktualna wartość.
W przeciwieństwie do WIBOR, WIRON nie jest ustalany jako średnia stopa procentowa pożyczek międzybankowych, lecz jako procent składany dla zbioru historycznych stawek jednodniowych transakcji depozytowych między bankami, instytucjami finansowymi i dużymi przedsiębiorstwami, jakie zostały wykonane w danym okresie.
Chcesz sprawdzić, ile wynosi obecnie wskaźnik WIRON? Możesz to zrobić w tym samym miejscu, gdzie sprawdzałeś WIBOR, w sekcji „Wskaźniki Transakcyjne”.
Oto jak prezentowały się wartości WIRON w dniu 28.06.2023 r.
źródło: https://gpwbenchmark.pl/pl-home
WIRON a WIBOR - który wskaźnik jest korzystniejszy dla kredytobiorców?
Czy nowy wskaźnik WIRON faktycznie chroni kredytobiorców przed zbyt wysokimi kosztami kredytu? Porównajmy jego wartość ze stawkami WIBOR:
| TERMIN | WIBOR | WIRON |
| 1 miesiąc | 6,86% | 5,91% |
| 3 miesiące | 6,90% | 5,89% |
| 6 miesięcy | 6,95% | 5,91% |
Źródło: https://gpwbenchmark.pl/pl-home, dane z 28.06.2023.
Jak łatwo zauważyć, wartość wskaźnika WIRON była w tym dniu niższa od stawki WIBOR w każdym z tych trzech terminów. Co więcej, w miarę jak wydłużał się termin, różnica między oba wskaźnikami stawała się coraz większa.
Wniosek z tego taki, że przy tej samej wysokości marży i prowizji oraz identycznym okresie kredytowania koszt kredytu opartego o WIRON byłby niższy niż koszt kredytu bazującego na WIBOR.
ZAPAMIĘTAJ:
Ze względu na różne metody ustalania, WIBOR jest bardziej wrażliwy na zmianę stóp procentowych NBP niż WIRON. Wskaźnik WIBOR wycenia stopę procentową w przyszłości, natomiast WIRON obliczany jest na podstawie transakcji historycznych. Sprawia to, że zmiana stóp procentowych znajduje odzwierciedlenie w stawce WIBOR szybciej niż w stawce WIRON.
Kredyty oparte na WIRON - oferty z czerwca 2023 roku
Wprawdzie kilka różnych banków pracuje już nad oparciem swojej oferty o wskaźnik WIRON, jednak póki co jedynie ING Bank Śląski zdecydował się opublikować ofertę kredytu hipotecznego opartego na wskaźniku WIRON. Chodzi tu o kredyt „Wakacje na swoim”, bazujący na stawce WIRON 1M Stopa Składana. Wybór stawki 1M oznacza, że harmonogram rat będzie tym kredycie wymagał comiesięcznych aktualizacji.
Dla oprocentowania zmiennego oferta przewiduje 2 możliwe wysokości marży:
- 2,39 p.p. w stosunku rocznym – oferta „Wakacje na swoim – łatwy start”.
- 2,34 p.p. w stosunku rocznym + 1,50% prowizji – oferta „Wakacje na swoim – lekka rata”.
Jak te liczby mają się do wcześniejszej oferty identycznego kredytu opartego o WIBOR? Okazuje się, że nowe marże ING są obecniewyższe – poprzednio ten sam kredyt był oferowany z marżą 1,59 pp. (+ WIBOR 6M) oraz 1,64 pp. (+ WIBOR 6M).
Zmiana WIRON na WIBOR a spread korygujący
Innym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę, oceniając opłacalność zmiany wskaźnika referencyjnego, jest tzw. spread korygujący, czyli różnica między stawką WIBOR i WIRON z ostatnich pięciu lat.
Doliczenie spreadu korygującego przy reformie wskaźników jest wymagane na podstawie unijnego rozporządzenia BMR i ma na celu wyrównanie różnic w oprocentowaniu i zapewnienie neutralności reformy dla wszystkich zainteresowanych stron.
Jak podaje Raport NBP o stabilności systemu finansowego z czerwca 2023 roku: „spread korygujący [...] powinien być ustalany zgodnie z międzynarodowymi standardami i powinien być jednolity dla różnych produktów. Gdyby stało się inaczej, w przypadku umów kredytowych mogłoby to wiązać się z negatywnym wpływem na wynik finansowy banków, a w przypadku np. obligacji mogłoby zmniejszyć zaufanie inwestorów do emitentów”.
Biorąc pod uwagę wspomniane wyżej kwestie, wniosek – choć smutny – nasuwa się sam. Zmiana wskaźnika referencyjnego z WIBOR na WIRON nie wystarczy, aby kredyty hipoteczne potaniały. Banki komercyjne mogą sobie w łatwy sposób skompensować straty z niższej stawki referencyjnej, podnosząc odpowiednio wysokość marży. Prawdziwa ochrona kredytobiorców wymagałaby regulacji obu tych składników.
Q&A
Czy wysokość wskaźnika WIBOR lub WIRON wpływa na koszt kredytów z oprocentowaniem stałym?
Nie, wysokość rat przy kredytach z oprocentowaniem stałym nie jest uzależniona od ewentualnych zmian w wysokości wskaźników referencyjnych. To, na co powinieneś zwrócić uwagę, to stawka WIBOR/WIRON z dnia podpisania umowy, bo to na jej podstawie przeliczone będą wszystkie należne raty.
Moja umowa kredytowa bazuje na WIBOR. Co się z nią stanie, kiedy ten wskaźnik zniknie?
Twoja umowa będzie działała na niezmienionych warunkach aż do końca 2024 roku. Przeliczenie „starego portfela” kredytów na nową stawkę nastąpi od 2025 r. Twój bank poinformuje Cię wtedy o nowych warunkach oprocentowania na podstawie WIRON i wspólnie podpiszecie aneks do umowy.
Czy wysokość wskaźnika WIBOR lub WIRON wpływa na koszt kredytów z oprocentowaniem stałym?
Nie, wysokość rat przy kredytach z oprocentowaniem stałym nie jest uzależniona od ewentualnych zmian w wysokości wskaźników referencyjnych. To, na co powinieneś zwrócić uwagę, to stawka WIBOR/WIRON z dnia podpisania umowy, bo to na jej podstawie przeliczone będą wszystkie należne raty.
