Wcześniejsza spłata pożyczki lub kredytu - czy warto?

Kredyt lub pożyczka to dla wielu Polaków jedyny dostępny sposób finansowania ich potrzeb. Oferta rynkowa w tym zakresie jest bardzo zróżnicowana, dlatego zanim zdecydujesz się podpisać umowę z konkretną instytucją koniecznie sprawdź ile tak naprawdę wyniesie całkowity koszt twojej pożyczki. W obecnej sytuacji gospodarczej i przy ciągle rosnących stopach procentowych jest to szczególnie istotne.

Z tego samego powodu może Cię interesować również wcześniejsza spłata już zaciągniętych długów. Nie wiadomo jak długo stopy bankowe będą rosnąć, więc jeśli to możliwe lepiej pozbyć się zobowiązań finansowych jak najszybciej.

Wcześniejsza spłata kredytu lub pożyczki - podstawy prawne

Jeśli zastanawiasz się, czy każdy kredyt lub pożyczkę konsumencką (bankową lub pozabankową) można spłacić przed podanym w umowie terminem lub przynajmniej nadpłacić jej część, odpowiedź brzmi: tak. Według polskiego prawa, a konkretnie ustawy z 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, art. 48-52:

• konsument ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie;
• kredytodawca nie może uzależnić wcześniejszej spłaty kredytu od jego poinformowania przez konsumenta;
• w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

Czy kredyt hipoteczny jest kredytem konsumenckim?

Ten rodzaj kredytu reguluje odrębna ustawa, niemniej jednak jej postanowienia w kwestii przedterminowej spłaty lub nadpłaty są analogiczne do tych zawartych w ustawie o kredycie konsumenckim:

„W przypadku spłaty całości kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie o kredyt hipoteczny całkowity koszt kredytu hipotecznego ulega obniżeniu o odsetki i inne koszty kredytu hipotecznego przypadające za okres, o który skrócono obowiązywanie tej umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą” (art. 39).

Co daje wcześniejsza spłata pożyczki lub kredytu?

Wiesz już zatem, że Twój kredytodawca czy pożyczkodawca jest prawnie zobowiązany do zaakceptowania wcześniejszej spłaty długu. Czy jednak opłaca się nadpłacać kredyt lub spłacać go przed terminem? To zależy.

Decydując się na przedterminowe uregulowanie kredytu lub pożyczki albo choćby częściową ich spłatę, możesz liczyć na częściowy zwrot kosztów proporcjonalny do czasu, o który skróciłeś spłatę zobowiązania. O jakie koszty tu chodzi?

Odsetkowe koszty kredytu

Podstawowym zarobkiem instytucji finansowej z racji udzielania kredytów czy pożyczek są oczywiście odsetki. Każda spłacana rata zawiera zatem część kapitałową kredytu (czyli ułamek faktycznie pożyczonej kwoty) oraz część odsetkową.

W przypadku wcześniejszej spłaty lub nadpłaty kredytu konsumpcyjnego zmniejszy się liczba rat, co z Twojego punktu widzenia oznacza zaoszczędzenie na części odsetkowej. To, ile faktycznie uda Ci się zaoszczędzić na odsetkach, będzie zależało terminu, jaki został do całkowitej spłaty kredytu według harmonogramu.

Wcześniejsza spłata pożyczki lub kredytu a zwrot odsetek

Zmniejszenie lub uniknięcie przyszłych odsetek to niejedyny zysk z wcześniejszego uregulowania albo nadpłaty długu. Zgodnie z prawem możesz domagać się również częściowego zwrotu już wcześniej zapłaconych odsetek za każdy wcześniej spłacony kredyt konsumencki.

Znajdź najlepszą pożyczkę i kredyt onlineZobacz najlepsze pożyczki

Odzyskanie odsetek komplikuje się nieco w przypadku kredytów hipotecznych. Aktualna ustawa dająca prawo do ubiegania się o nie obejmuje tylko te kredyty hipoteczne, które zostały udzielone po 23 marca 2017.

Co więcej, rodzaj wybranych rat (stałe lub malejące) decyduje o tym, jak dalece opłacalne będzie wcześniejsze uregulowanie kredytów hipotecznych. Przy ratach malejących, po 3 latach regularnego spłacania bank nie może już pobierać opłat za przedterminową spłatę. W przypadku rat stałych opłata za wcześniejszą spłatę może zostać pobrana w dowolnym momencie trwania kredytu.

Pozaodsetkowe koszty kredytu

Do tego rodzaju kosztów należą opłaty początkowe uiszczane w momencie zawarcia umowy kredytowej. Należą do nich:

• opłata przygotowawcza,
• opłata za ustanowienie zabezpieczenia (np. polisa ubezpieczeniowa),
• prowizja.

Według polskiego prawa potwierdzonego wyrokiem Trybunału Europejskiego Unii Europejskiej z 2019 r. w sprawie C-383/18 (Lexitor sp. z o.o przeciwko Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. Franciszka Stefczyka i in.) osoby korzystające z kredytów konsumenckich mają prawo do częściowego zwrotu prowizji z racji wcześniejszej spłaty lub nadpłaty zobowiązania, a także domagania się proporcjonalnej obniżki wszystkich innych kosztów poniesionych w trakcie całego okresu kredytowania.

Starając się o zwrot prowizji, pamiętaj, że powinien on obejmować okres liczony od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie. Bank ma 14 dni na rozliczenie należnego zwrotu. Jeśli tego nie dokona, wyślij do niego pisemną reklamację, a jeśli to nie pomoże – zwróć się o pomoc do Rzecznika Finansowego lub odwołaj się do sądu.

Kalkulator wcześniejszej spłaty kredytu

Próbujesz obliczyć, ile mógłbyś odzyskać z tytułu kosztów pozaodsetkowych? Doskonałym i darmowym narzędziem, które pomoże Ci obliczyć orientacyjną kwotę, jaką zyskasz na wcześniejszej spłacie lub nadpłacie kredytu, jest specjalny kalkulator Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Wpisz do niego:

• sumę wszystkich kosztów pozaodsetkowych,
• datę uruchomienia kredytu,
• datę spłaty ostatniej raty według harmonogramu,
• datę wcześniejszej spłaty kredytu.

Wcześniejsza spłata pożyczki lub kredytu - koszty

Obliczając, ile odsetek możesz zaoszczędzić na wcześniejszej spłacie zobowiązania finansowego oraz ile pieniędzy odzyskasz z proporcjonalnego zwrotu prowizji, weź również pod uwagę, że taka decyzja może wiązać się z pewnymi kosztami.

Znajdź najlepszą pożyczkę i kredyt onlineZobacz najlepsze pożyczki

Dokładnie przyjrzyj się zatem swojej umowie kredytowej i sprawdź, czy zawiera ona zapisy dotyczące ewentualnej prowizji za wcześniejszą spłatę długu. Ten rodzaj „kary” dla klientów bywa stosowany przez niektóre banki chcące zrekompensować sobie nieco potencjalną utratę odsetek przy wcześniej spłaconych kredytach mieszkaniowych.

Ile wynosi prowizja za wcześniejszą spłatę takiego kredytu? Jej wysokość zwykle waha się między 0,5 a 3% całkowitej wartości kredytu, a dokładne warunki pobierania zależą od indywidualnej polityki każdego banku.

Oczywiście im wyższa prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu, tym mniejsza konkurencyjność danej instytucji na rynku bankowym, co sprawia, że obecnie coraz więcej banków komercyjnych decyduje się na zmniejszenie lub całkowite zlikwidowanie tej opłaty.

Jak działa wcześniejsza spłata kredytu?

Zdobyłeś środki potrzebne, aby uregulować dług przed upływem terminu? Wcześniejsza spłata pożyczki lub kredytu powinna odbyć się według następujących kroków:

1. Sprawdzenie kwoty pozostałej do spłacenia.
2. Ocena potencjalnych kosztów – wystąp do banku z wnioskiem o przedstawienie kalkulacji dotyczącej ewentualnych kosztów wcześniejszej spłaty zobowiązania (częściowej lub całkowitej). Powinieneś otrzymać odpowiedź w terminie do 7 dni roboczych.
3. Ocena potencjalnych zysków – oblicz, ile zaoszczędzisz na odsetkach i na jaki zwrot prowizji możesz liczyć. Możesz skorzystać ze wspomnianego wcześniej kalkulatora.
4. Ocena opłacalności – zdecyduj, czy faktycznie opłaca Ci się wcześniej spłacić kredyt lub pożyczkę.
5. Jeśli tak – dokonaj przelewu na to samo konto, na które do tej pory wpłacałeś należne raty.
6. W przypadku nadpłaty – poinstruuj bank odnośnie do tego, czy ma skrócić okres kredytowania, czy zmniejszyć pozostałe raty.
7. Wystąp do banku o zwrot części poniesionych kosztów.

Wcześniejsza spłata kredytu lub pożyczki - zewnętrzne czynniki opłacalności

To, czy wcześniejsza spłata zobowiązania finansowego jest korzystną i opłacalną decyzją, zależy nie tylko od obliczenia związanych z nią kosztów i potencjalnego zysku. Zanim przekażesz nowo dostępne środki na szybsze wyjście z długów, weź pod uwagę:

• czy posiadasz odpowiednią i stałą „poduszkę finansową” chroniącą Cię przed problemami w przypadku niespodziewanych wydatków czy utraty zatrudnienia?
• czy sytuacja gospodarcza zachęca do wcześniejszej spłaty kredytów i pożyczek? Wysoka inflacja i rosnące stopy procentowe, z jakimi mamy obecnie do czynienia w Polsce, sprawiają, że zobowiązania finansowe stają się coraz droższe. Wiele osób decyduje się zatem na ich jak najszybsze uregulowanie z obawy, że staną się jeszcze droższe. Inni wolą przeczekać kryzys, korzystając z Tarczy dla Kredytobiorców w nadziei, że prędzej czy później stopy procentowe znowu zmaleją.

Wcześniejsza spłata kredytu lub pożyczki a zdolność kredytowa

Jeśli planujesz starać się o kolejny kredyt, przedterminowa spłata wcześniejszego zobowiązania finansowego może być dla Ciebie szczególnie korzystna. Uwolnisz się bowiem od comiesięcznych rat, dzięki czemu powiększy się Twoja zdolność kredytowa.

Zdolność kredytowa wnioskodawcy jest jednym z podstawowych elementów, jakie instytucje finansowe biorą pod uwagę, oceniając ryzyko związane z udzieleniem kredytu lub pożyczki danej osobie. Im wyżej zostanie oceniona Twoja zdolność kredytowa, tym większe szanse będziesz miał na uzyskanie kolejnego finansowania i tym lepszych warunków możesz się spodziewać.

Wcześniejsza spłata kredytu lub pożyczki a raport BIK

Podobnie wygląda sytuacja z raportem BIK. Każde bezproblemowo spłacone zobowiązanie finansowe sprawi, że Twoja historia kredytowa zostanie oceniona bardziej pozytywnie. Wysoki scoring na raporcie BIK zdecydowanie przyda Ci się, jeśli zechcesz się starać o kredyt hipoteczny lub inne wysokie i długoterminowe finansowanie.

Konsumenci cieszą się w Polsce coraz większą ochroną prawną, co sprawia, że zwrot pieniędzy należnych od banku za wcześniejszą (całkowitą lub częściową) spłatę pożyczki lub kredytu coraz łatwiej jest wyegzekwować. Zanim jednak zdecydujesz się na przedterminowe uregulowanie swojego zobowiązania, dokładnie zapoznaj się z jego ewentualnym kosztem.

Q&A

Czy można szybciej spłacić pożyczkę pozabankową?

Tak, zarówno chwilówki, jak i ratalne pożyczki udzielane przez parabanki wiążą się z prawem do ich wcześniejszej spłaty i otrzymania częściowego zwrotu kosztów. Mimo że nie jest to prawnie wymagane, zalecamy skontaktować się z firmą pożyczkową, informując ją o chęci wcześniejszej spłaty i prosząc o wyliczenie należnej kwoty pomniejszonej o wyżej wymienione koszty. W niektórych parabankach będziesz musiał zapłacić całkowitą kwotę według umowy i poczekać (do 2 tygodni) na należny Ci zwrot.

Jak sprawdzić ile rat pożyczki lub kredytu zostało mi do spłacenia?

Najłatwiej będzie, jeśli sprawdzisz harmonogram spłat dołączony do umowy. Jeśli nie możesz go znaleźć, skontaktuj się bankiem i poproś o tę informację. Stan swojego zadłużenia sprawdzisz również w swoim aktualnym raporcie BIK lub Krajowym Rejestrze Długów.

Czy zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu jest opodatkowany?

Niestety tak. Uzyskane w ten sposób środki powinny być wliczone w Twoje dochody i będziesz musiał odprowadzić od nich podatek. Podliczając całkowite koszty i zyski ze wcześniejszej spłaty zobowiązania, koniecznie weź zatem pod uwagę również te koszty podatkowe.

Na czym polega liniowa metoda obliczania kosztów należnych do zwrotu?

W metodzie liniowej bank dzieli całość kosztów pozaodsetkowych przez liczbę dni kalendarzowych, w których czasie miała obowiązywać umowa kredytowa, a wynik mnoży przez liczbę dni, o które została skrócona pożyczka. Otrzymany rezultat pokazuje kwotę należną do zwrotu.

Czy 3% limit w wysokości prowizji za wcześniejszą spłatę obowiązuje dla wszystkich kredytów hipotecznych?

Nie. Ograniczenie wysokości prowizji do 3% wartości kredytu zostało wprowadzone ustawą z 22 lipca 2017 roku i obejmuje tylko te kredyty, które zostały zaciągnięte po jej wejściu w życie. Przed 22.07.2017 banki miały zupełną swobodę w ustalaniu wysokości prowizji za wcześniejszą spłatę kredytów hipotecznych.