Poduszka finansowa, czyli jak zabezpieczyć się na czarną godzinę?

Kwestia oszczędzania wśród Polaków nie prezentuje się zbyt ciekawie. Po części nie ma się czemu dziwić – dwucyfrowa inflacja i wszechobecna drożyzna sprawiają, że coraz trudniej jest nam związać koniec z końcem.

W konsekwencji ciężko myśleć o regularnym odkładaniu części dochodu, a wręcz przeciwnie – coraz częściej zaczynamy naruszać wcześniej zaoszczędzone środki. Ci, którym udało się zgromadzić jakiś fundusz awaryjny, z niepokojem patrzą, jak stopniowo zaczyna on topnieć.

Polacy i oszczędności - dane statystyczne 2022

Według badania przeprowadzonego w październiku bieżącego roku przez Quality Watch na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor, obecna sytuacja gospodarcza zmusza Polaków do zmniejszenia oszczędności. Alarmujące jest zwłaszcza to, że aż 50% osób posiadających fundusz awaryjny zaczyna coraz częściej do niego sięgać tylko po to, by móc pokryć podstawowe codzienne wydatki.

Wykres poniżej pokazuje, na co najczęściej wydajemy naszą poduszkę bezpieczeństwa w 2022 roku:

Źródło: Badanie „Stosunek Polaków do oszczędzania w czasach drożyzny”, BIG InfoMonitor

Ankieta przeprowadzona przez Quality Watch pokazała również, że co trzeci Polak posiadający poduszkę finansową zmuszony jest zmniejszyć regularność oszczędności lub ich wysokość.

Co to jest poduszka finansowa?

Poduszka finansowa to nic innego jak pieniądze odkładane na tzw. czarną godzinę. Zebrana w ten sposób kwota pozwoli, w razie konieczności, pokryć wydatki związane z nagłą chorobą, wypadkiem albo szkodą w domu lub mieszkaniu wynikłą z zalania, pożaru czy wiatru lub innego zdarzenia losowego.

Znajdź najlepszą pożyczkę i kredyt onlineZobacz najlepsze pożyczki

Zbierany regularnie fundusz awaryjny to również doskonałe zabezpieczenie na wypadek utraty zatrudnienia. Pozwoli zachować w miarę nienaruszony styl życia i wydatków w okresie poszukiwania nowej pracy.

Dla osób zbliżających się do emerytury dodatkowe oszczędności na koncie bankowym czy lokacie to sposób na zachowanie w miarę godnego życia po zaprzestaniu aktywności zawodowej. Kwoty emerytur i rent zusowskich są w wielu przypadkach znacznie niższe niż dotychczasowe zarobki, dodatkowe oszczędności pozwolą zatem nieco zmniejszyć nagłą dziurę w budżecie.

Odpowiednia poduszka finansowa to dla wielu osób koło ratunkowe, o którego użyteczności nie trzeba chyba nikogo przekonywać. Pozostaje jednak pytanie, jak – przy przeciętnych dochodach – nauczyć się efektywnie oszczędzać i jaka kwota da statystycznemu Polakowi poczucie bezpieczeństwa finansowego.

Jak stworzyć poduszkę finansową?

Regularne i długotrwałe oszczędzanie to umiejętność, która stopniowo zanika w naszym – przyzwyczajonym do życia na kredyt – społeczeństwie. Wielu z nas wydaje całe miesięczne wynagrodzenie, z niecierpliwością czekając do następnej wypłaty. Zanim zauważymy, raty zaciągniętych pożyczek zaczynają się piętrzyć i stajemy przed koniecznością szukania sposobów na poradzenie sobie z ich spłatą.

Jesteśmy przyzwyczajeni – zwłaszcza młodsze pokolenia – do natychmiastowej gratyfikacji, co sprawia, że kilkumiesięczne lub kilkuletnie gromadzenie środków potrzebnych na jakiś wydatek staje się dla nas coraz mniej zrozumiałe.

Jak przy takim stylu życia umiejętnie stworzyć fundusz zabezpieczający nas przed niespodziewanymi wydatkami? Ile pieniędzy odkładać miesięcznie?

Jaka poduszka finansowa dominuje wśród Polaków?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, ile powinna wynosić poduszka finansowa. Każdy z nas dysponuje bowiem inną wysokością dochodów i inaczej wydaje swoje pieniądze. Jedni mają kieszenie nabite gotówką, a inni zastanawiają się, jak przeżyć za 2000 zł miesięcznie.

Na początek przyjrzyjmy się zatem, jakie oszczędności faktycznie posiadają Polacy w obecnych czasach.

Według wspomnianego wyżej badania wykonanego na zlecenie BIG InfoMonitor niemal 35% naszego społeczeństwa nie ma żadnych oszczędności, a 15% „coś tam” zaoszczędziło w ciągu ostatnich sześciu miesięcy. Pozostała połowa Polaków posiada natomiast poduszkę finansową w wysokości co najmniej trzech miesięcznych wynagrodzeń, co jest uznawane przez ekspertów za absolutne minimum.

Dobrą wiadomością jest to, że większość osób, których sytuacja finansowa pozwala na oszczędzanie, coraz bardziej zdaje sobie sprawę z konieczności posiadania poduszki finansowej. Jak widać na wykresie poniżej, poduszka finansowa to główny powód, dla którego oszczędzamy. Co więcej, liczba Polaków gromadzących fundusze na niespodziewane wydatki jest – mimo trudnej sytuacji gospodarczej – wyższa niż jeszcze rok temu.

Źródło: Badanie „Stosunek Polaków do oszczędzania w czasach drożyzny”, BIG InfoMonitor

Ile powinno się mieć oszczędności?

Według specjalistów osoby próbujące zbudować fundusz awaryjny lub poduszkę bezpieczeństwa powinny się kierować zasadą 50/30/20. Oznacza ona, że:

• maksymalnie 50% dochodu powinno zostać przeznaczone na pokrycie podstawowych potrzeb (najem, żywność, transport, podstawowe usługi, leki i edukację);
• 30% dochodu można wydać na przyjemności, hobby i zachcianki (kino, teatr, książki, muzykę, podróże itp.);
• 20% dochodu należy starać się zaoszczędzić i przeznaczyć na spłatę zaciągniętych pożyczek i kredytów.

Takie rozdzielenie domowego budżetu daje pewność, że w kryzysowych sytuacjach nie będziemy pozostawieni na łaskę losu. Uczy też rozsądnego podejścia do zachcianek, limitując związane z nimi miesięczne wydatki.

Znajdź najlepszą pożyczkę i kredyt onlineZobacz najlepsze pożyczki

Niestety dla wielu Polaków zaoszczędzenie 20% pensji lub pobieranych świadczeń emerytalno-rentowych jest niemożliwe. Budowanie poduszki finansowej można wtedy zacząć od mniejszych kwot. Nawet 50 złotych odkładanych regularnie z miesiąca na miesiąc pomoże przetrwać ciężkie finansowo chwile.

Najważniejsze jest wyrobienie w sobie umiejętności oszczędzania.

Jak skutecznie oszczędzać pieniądze na poduszkę finansową - 10 wskazówek

Oszczędzanie, czy to na wakacje, czy na przyszłość dzieci, a także odkładanie pieniędzy na czarną godzinę, wcale nie musi być takie trudne. Niezależnie od tego, jaką kwotę faktycznie uda nam się zebrać, warto mieć na uwadze kilka podstawowych kwestii:

1. Wyjście z długów – jest absolutnie konieczne, jeśli chce się zacząć oszczędzać. Raty i odsetki wielu z nas uniemożliwiają odłożenie nawet najmniejszych kwot. Jeśli chcesz zatem zbudować poduszkę bezpieczeństwa finansowego, spłać najpierw swoje zobowiązania finansowe – nawet przed czasem. Wcześniejsza spłata długów zwykle się opłaca.
2. Kontrola nad wydatkami – pozwoli Ci sprawdzić, na co faktycznie wydajesz pieniądze i w jakich kwotach. Osobom, które same nie wiedzą, na co wydają pensję, trudno cokolwiek zaoszczędzić. Skorzystaj zatem z którejś z darmowych aplikacji mobilnych i w łatwy sposób zarządzaj swoim budżetem domowym. Polecamy zwłaszcza takie „apki” jak:
   • Szybki Budżet,
   • 1 Money,
   • Wallet,
   • Menedżer Wydatków CASolin.
3. Wyznaczenie konkretnego celu – każde wyzwanie staje się łatwiejsze, jeśli wiemy, co chcemy osiągnąć. Tworząc swoją poduszkę finansową, pomyśl o konkretnej kwocie, którą chciałbyś zaoszczędzić. Jasno określony cel wzmocni Twoją motywację.
4. Elastyczność – jest niezbędna w każdym długoterminowym zadaniu. Fundusz kryzysowy buduje się miesiącami, często latami. Nie możesz się zatem spodziewać, że zawsze będziesz w stanie zaoszczędzić tyle samo. Niespodziewany wydatek może zmienić strukturę Twojego budżetu. Bądź przygotowany na takie sytuacje. Nie zrażaj się nimi i – jeśli to możliwe – w kolejnych miesiącach nadrób to, czego nie udało Ci się zaoszczędzić dzisiaj.
5. Aktywne szukanie oszczędności – pozwoli Ci dodatkowo wzmocnić swoją poduszkę finansową. Często wystarczy zmienić drobne przyzwyczajenia: zamiast kupować kawę w kawiarni – zrobić ją w domu, z auta przerzucić się na rower, warzywa i owoce kupować na targu, a nie w drogim markecie, a zamiast iść na siłownię – pobiegać po parku. „Ziarnko do ziarnka”, a nim się obejrzysz, zgromadzisz więcej środków, niż się spodziewałeś.
6. Oszczędzanie od małego – to doskonały nawyk, jaki powinniśmy wpoić naszym dzieciom. Im wcześniej zaczniesz martwić się o swoją poduszkę bezpieczeństwa, tym większe szanse, że nawet przy ograniczonych dochodach uda Ci się uzbierać całkiem pokaźną kwotę.
7. Optymalizacja wydatków – jest sposobem, aby za wydawane pieniądze uzyskać jak najwięcej lub też zapłacić mniej, uzyskując tę samą wartość. Zainwestuj w energooszczędne żarówki, panele słoneczne, prysznic redukujący zużycie wody i inne produkty lub urządzenia pozwalające zmaksymalizować wartość wydawanych pieniędzy. Oszczędności nie zauważysz natychmiast – zwłaszcza że taka strategia wymaga początkowej inwestycji – ale z czasem Twoje rachunki zaczną maleć.
8. Automatyzacja oszczędzania – pozwoli zachować jego regularność. Korzystając z systemu bankowego online, wybierz funkcję automatycznie przelewającą część Twojej miesięcznej pensji na rachunek oszczędnościowy lub lokatę. Dzięki temu na pewno nie zapomnisz, że powinieneś daną kwotę odłożyć. Unikniesz też pokusy, aby ją wydać.
9. Autooszczędzanie przy wykonywaniu transakcji – jest przyjazną oszczędzaniu funkcją, jaką banki oferują swoim klientom. Za każdym razem, kiedy płacisz kartą debetowąza jakieś zakupy, wydawana kwota może zostać zaokrąglona, a różnica między faktyczną ceną a wydatkiem zostanie przelana na wskazany przez Ciebie rachunek. Na przykład:

   Kwota transakcji	Zaokrąglenie do 50 gr	Zaokrąglenie do 1 zł	Zaokrąglenie do 10 zł
   123,78 zł	0,22 zł	0,22 zł	6,22 zł
   51,32 zł	0,18 zł	0,68 zł	8,68 zł
   7,46 zł	0,04 zł	0,54 zł	2,54 zł

10. Walka z pokusami – jest konieczna w przypadku, gdy chce się ograniczyć wydatki. Staraj się dokładnie przemyśleć każdy nadprogramowy zakup i nie podejmuj żadnej decyzji finansowej impulsywnie. Wiele produktów kupionych bez zastanowienia trafia na dno szafy, na strych czy do piwnicy. Pomyśl, ile mógłbyś zaoszczędzić, nie ulegając pokusom.

Znajdź najlepszą pożyczkę i kredyt onlineZobacz najlepsze pożyczki

Gdzie trzymać pieniądze przeznaczone na poduszkę finansową?

Istnieją rozmaite formy oszczędzania – odkładanie pieniędzy na czarną godzinę nie powinno być zatem zbyt trudne. Budując nasz fundusz awaryjny, możemy wpłacać pieniądze na rachunek oszczędnościowy albo na lokatę. Tam będą bezpiecznie na nas czekały.

W przypadku, gdy zaoszczędzone pieniądze mają być przeznaczone na poduszkę finansową, a to czy na siebie „zarabiają” jest dla nas drugorzędne, którakolwiek z tych dwóch opcji jest wystarczająco dobra i bezpieczna.

Jeśli jednak chcemy zabezpieczyć nasze oszczędności przed inflacją, powinniśmy poszukać alternatywnego rozwiązania. Oprocentowanie, jakie oferują lokaty i konta oszczędnościowe, jest niższe niż aktualny poziom inflacji, co oznacza, że wartość naszej poduszki bezpieczeństwa będzie stopniowo malała.

Wśród bardziej rentownych sposobów na oszczędzanie można wymienić:

• obligacje indeksowane inflacją i gwarantowane przez Skarb Państwa,
• zakup akcji spółek dywidendowych,
• inwestowanie w sztukę, metale szlachetne lub nietracące na wartości dobra luksusowe.

Doświadczeni inwestorzy mogą również zaryzykować grę na giełdzie czy zakup kryptowalut. Nie polecamy jednak takich inwestycji osobom początkującym, dla których potencjalna utrata poduszki bezpieczeństwa byłaby katastrofą finansową.

Rozdzielenie poduszki finansowej na kilka części

Dobrym pomysłem, który często polecają specjaliści od finansów, jest rozdzielenie poduszki finansowej na kilka odrębnych transz. Niewielką część oszczędności można trzymać w domu, w gotówce i wykorzystać na pokrycie niespodziewanych wydatków o niezbyt wysokiej wartości (np. zakup nowego odkurzacza).

Drugą, większą transzę warto zdeponować na rachunku oszczędnościowym i użyć wtedy, gdy konieczne będzie wydanie wyższej sumy pieniędzy, na przykład na leczenie, naprawę samochodu, remont domu itp.

Pozostałą część poduszki finansowej zaleca się złożyć na lokacie długoterminowej (zmniejszy to pokusę jej ukruszania) i sięgać po nią tylko wtedy, gdy nie będzie innego wyjścia.

Ranking dobrobytu finansowego - Polska na tle EU

Trudna „pocovidowa” sytuacja gospodarcza, wysoka inflacja i wzrost cen surowców grzewczych to problem, z którym boryka się cała Unia Europejska. Jak dobrze radzą sobie Polacy z kontrolą wydatków i budowaniem poduszki finansowej w porównaniu z innymi krajami członkowskimi?

Opublikowany przez firmę Intrum „Barometr Dobrobytu Finansowego 2022” ujawnia smutną prawdę: pod względem zamożności znajdujemy się na dwudziestym pierwszym – czyli z jednym z ostatnich – miejscu.

Okazuje się, że pandemia zmniejszyła dochody i dobrobyt finansowy niemal połowy naszego społeczeństwa, co powoduje coraz większe problemy z terminowym płaceniem rachunków. Niepokojąco niska jest również ogólna wiedza finansowa Polaków, a co za tym idzie – umiejętne zarządzanie własnym budżetem.

Posiadanie zabezpieczenia finansowego jest niezwykle istotną kwestią i każdy powinien dołożyć sił, aby stworzyć dla siebie i swojej rodziny wystarczającą poduszkę bezpieczeństwa. Nawyk oszczędzania można w sobie wyrobić przy pomocy prostych metod i przekonaniu, że nawet najmniejsza kwota ma znaczenie, jeśli odkłada się ją regularnie.

Q&A

Ile odkładać na emeryturę, aby móc zapewnić sobie godną starość?

Dodatkowa „prywatna” emerytura ze środków zaoszczędzonych na ten cel przez wiele lat to gwarancja, że na starość nie zabraknie Ci na leki i inne podstawowe wydatki. Im wcześniej zaczniesz tworzyć swój osobisty fundusz emerytalny, tym lepiej. Oblicz, ile powinieneś odkładać miesięcznie przy pomocy darmowego kalkulatora emerytalnego online.

Czy zamiast poduszki finansowej nie lepiej wziąć kredyt albo pożyczkę?

Nic bardziej mylnego. Pieniądze pożyczone od banku lub innej instytucji finansowej nie stanowią ani dodatkowego dochodu, ani oszczędności. Jest to dług, który prędzej czy później będziesz musiał spłacić. W trudnej sytuacji finansowej zaciąganie zobowiązań finansowych nie jest dobrym pomysłem. Poza tym, przy niskiej zdolności finansowej bank może wręcz nie zgodzić się na pożyczenie Ci pieniędzy. Szukając pomocy w postaci chwilówki, przygotuj się z kolei na wysokie oprocentowanie!

Grupa przyjaciół proponuje mi wyjechać z nimi na urlop. Czy mogę wykorzystać pieniądze z mojej poduszki finansowej, a potem je oddać?

Podstawowy cel, dla jakiego tworzysz poduszkę finansową, to zabezpieczenie na czarną godzinę, a nie skarbonka, do której możesz sięgnąć, kiedy tylko zechcesz. Zdecydowanie odradzamy wykorzystanie zgromadzonych pieniędzy na cel inny od zamierzonego. Jeśli kuszą Cię egzotyczne wakacje, zaplanuj wyjazd z wyprzedzeniem i stwórz na ten cel odrębny fundusz.

Czy przy tak wysokiej inflacji, jaką mamy obecnie w Polsce, warto oszczędzać? Przecież wartość złotówki „topnieje w oczach”.

Oszczędzać zawsze warto, a niekorzystny klimat gospodarczy powinien Cię dodatkowo do tego zachęcić. Nie traktuj środków zgromadzonych w funduszu kryzysowym jako inwestycji, na której powinieneś dodatkowo zarobić. Mają Ci one pomóc przeżyć, kiedy inne źródła dochodu zawiodą.

Znalazłem się bez środków do życia i bez żadnej poduszki finansowej. Co mogę zrobić?

Zgłoś się jak najszybciej do Urzędu Pracy i zarejestruj się jako bezrobotny. Prawo do zasiłku z racji utraty zatrudnienia przysługuje Ci przez 6 miesięcy, a wysokość świadczenia zależy od stażu pracy. Rejestracja pozwoli Ci zachować ubezpieczenie zdrowotne. Następnie skontaktuj się z Ośrodkiem Pomocy Społecznej w swoim mieście i dopytaj, na jakie wsparcie z ich strony możesz liczyć Ty i Twoja rodzina. No i najważniejsze – bądź dobrej myśli i cały czas szukaj nowych ofert pracy.