Na co zwrócić uwagę przy podpisywaniu umowy o kredyt?

Pierwszą zasadą, jaką powinieneś się kierować, jest to, aby nigdy nie podpisywać żadnej umowy – również tej kredytowej – w pośpiechu i bez dokładnego jej przeczytania. Pożyczając od banku środki pieniężne, często w dość sporej kwocie, podejmujesz ryzyko, że ostateczne warunki uzyskanego kredytu nie będą takie, jak to sobie wyobrażałeś.

Koniecznie znajdź więc czas na to, aby – punkt po punkcie – zapoznać się ze wszystkimi zapisami i w razie potrzeby nie wahaj się poprosić o wyjaśnienie niezrozumiałych warunków, zanim złożysz swój podpis. Zwróć szczególną uwagę na te aspekty umowy, które potencjalnie mogą Cię narazić na nieprzyjemne niespodzianki: dodatkowe koszty, warunki i termin spłaty czy ewentualne roszczenia banku w przypadku opóźnień ze spłatą.

Pamiętaj, że bank ma obowiązek dostarczyć Ci gotowy wzór umowy kredytowej z wyprzedzeniem, tak abyś miał czas dokładnie zapoznać się z jej treścią. Nie obawiaj się więc tego egzekwować.

Czym jest umowa kredytowa i co zawiera?

Zamiast w pośpiechu wpadać do banku z długopisem w ręce, poświęć trochę czasu, aby z wyprzedzeniem zapoznać się z najważniejszymi informacjami i wskazówkami dotyczącymi umowy, jaką przyjdzie Ci podpisać.

Znajdź najlepszą pożyczkę i kredyt onlineZobacz najlepsze pożyczki

Umowa kredytowa – definicja

Zgodnie z art. 69 Prawa Bankowego, umowa kredytowa jest dokumentem, na podstawie którego „...bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy [...] kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu”.

Upraszczając nieco tę oficjalną definicję, umowa kredytowa powinna zawierać wszystkie ustalenia między bankiem a klientem dotyczące udzielanego finansowania.

Jakie elementy powinny się znaleźć w umowie kredytowej?

Umowa kredytowa to zwykle dość długi, często wielostronicowy dokument podzielony na kilkanaście części. Dotyczą one:

1. Tożsamości obu stron umowy

Aby móc zidentyfikować strony umowy, znajdą się w niej zarówno dane banku jako kredytodawcy (jego KRS, REGON i NIP), jak i Twoje. Powinny w niej zatem widnieć:

• Twoje imię i nazwisko,
• miejsce zamieszkania,
• numer i seria dowodu osobistego,
• PESEL.

Zgodnie z obowiązującym prawem o ochronie danych osobowych, bank nie może wykorzystać tych informacji do żadnego innego celu, jak tylko procesowania określonego w umowie kredytu. Na życzenie powinien również udostępnić Ci zasady przetwarzania danych osobowych kredytobiorcy.

2. Rodzaj kredytu, jego cel, kwota i waluta

Pamiętaj, że w zależności od kwoty finansowania i celu, na jaki chcesz przeznaczyć udzielane Ci środki, możesz starać się o różne rodzaje kredytów bankowych (hipoteczny, gotówkowy, studencki, firmowy, konsolidacyjny i inne).

W umowie kredytowej na pewno znajdzie się zapis dotyczący tych kwestii, ale nie zaszkodzi sprawdzić, czy nie wkradł się tam żaden błąd.

Jeśli starasz się o kredyt w euro, dolarach lub innej walucie, upewnij się, że jest ona poprawnie sprecyzowana w umowie. Pomyłka w tej kwestii może oznaczać spore różnice kwotowe.

3. Termin i sposób przekazania kredytu przez bank

Czytając umowę kredytową, zwróć uwagę na to, kiedy bank zobowiązuje się przelać Ci udzielane środki (najczęściej trwa to od jednego do kilku dni). Powinien znaleźć się w niej również numer rachunku bankowego, który podałeś do przelewu kredytu. Koniecznie sprawdź, czy nie ma w nim błędu!

Jeśli Twój kredyt ma zostać przelany nie jednorazowo, ale w transzach, nie zapomnij sprawdzić, czy podane terminy zgadzają się z Twoimi wcześniejszymi ustaleniami z bankiem.

4. Koszty kredytu

Z punktu widzenia kredytobiorcy, jest to jeden z najważniejszych punktów umowy. Określa bowiem, ile przyjdzie Ci zapłacić za udzielenie finansowania. Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim, dane na ten temat muszą obowiązkowo znaleźć się w umowie.

Dokładnie sprawdź, czy całkowita kwota do zapłaty, jaka figuruje w umowie, wynosi tyle samo, ile wcześniej Ci zaproponowano. W razie wystąpienia jakichkolwiek różnic koniecznie dopytaj, z czego one wynikają.

Jeśli zdecydowałeś się na oprocentowanie zmienne, pamiętaj, że zależy ono od stawki bazowej WIBOR.

W umowie kredytowej bank ma obowiązek określić, w jaki sposób będzie informował o ewentualnych zmianach w wysokości oprocentowania i wartości rat. Najczęściej odbywa się to za pośrednictwem serwisu transakcyjnego lub własnej strony internetowej.

5. Okres kredytowania oraz harmonogram spłat

W zależności od rodzaju pobieranego kredytu okres spłat może obejmować kilka miesięcy lub kilkadziesiąt lat. Podpisywana przez Ciebie umowa powinna dokładnie go precyzować.

W zależności od okresu kredytowania zostanie również ustalony harmonogram spłat, a także wysokość comiesięcznych rat, jakie przyjdzie Ci zwracać Twojemu kredytodawcy.

Harmonogram spłat powinien być załączony do umowy w formie tabeli zawierającej następujące dane:

• pierwotną kwotę kredytu,
• numer raty,
• datę, do której powinieneś ją uregulować (sprawdź, czy zgadza się z tą, którą wcześniej ustaliłeś),
• całkowitą kwotę do zapłaty za dany miesiąc, z rozdzieleniem na część odsetkową i kapitałową,
• saldo pozostające do spłacenia.

Dokładnie zapoznaj się z tymi informacjami, gdyż to dzięki nim będziesz mógł zaplanować swój miesięczny budżet. Skorzystaj również z wybranej aplikacji kalendarzowej, aby przypomniała Ci o obowiązku spłaty.

Pamiętaj, że według prawa bank nie może ustalić terminu spłaty pierwszej raty wcześniej niż po miesiącu od wypłaty kredytu. Porównaj więc obie daty i upewnij się, że jest między nimi odpowiednia odległość.

Przeglądając harmonogram spłat, sprawdź, czy zaplanowany rodzaj rat – równe lub malejące – zgadza się z tym, na który się umówiłeś. Pamiętaj, że raty malejące oznaczają większy wysiłek finansowy na początku spłaty kredytu. Są jednak korzystniejsze, jeśli przewidujesz możliwość wcześniejszej jego spłaty.

Czytając część umowy związaną ze spłatą kredytu, koniecznie zwróć uwagę, w jakich przypadkach bank może zmienić harmonogram jego spłaty, oraz kiedy Ty możesz się o to starać. Sprawdź na przykład, czy będziesz miał szanse na tzw. wakacje kredytowe.

6. Wcześniejsza spłata lub nadpłata kredytu

Twoim prawem, jako kredytobiorcy, jest możliwość oddania całości lub części pożyczonych środków wcześniej niż zostało to pierwotnie zaplanowane. Nadpłata kredytu spowoduje konieczność zmodyfikowania dotychczasowego harmonogramu spłat, natomiast jego wcześniejsza spłata całkowita doprowadzi do przedczasowego rozwiązania umowy kredytowej.

Według obowiązującego prawa, ostateczne rozliczenie kredytu powinno nastąpić dwa tygodnie po dniu jego przedterminowej, całkowitej spłaty.

7. Konsekwencje opóźnień w spłacie rat

Nawet przy najlepszych staraniach, trudno czasem uniknąć problemów ze spłatą uzyskanego kredytu, zwłaszcza jeśli został nam udzielony na wiele lat. Czy to choroba, czy utrata pracy, czy nawet zwykłe zapomnienie mogą sprawić, że pojawi się opóźnienie w spłacie rat.

Przedstawiona Ci do podpisu umowa kredytowa powinna zawierać informacje na temat potencjalnych konsekwencji tego rodzaju opóźnień (lub zaprzestania spłaty). W pierwszej kolejności zaliczają się do nich odsetki karne, które będziesz musiał dodatkowo zapłacić.

Tabela z aktualną wartością odsetek za należności przeterminowane powinna być dołączona do umowy.

W przypadku, gdy mimo wezwań ze strony kredytodawcy nie uregulujesz zaległych rat, nabędzie on prawo do tego, aby jednostronnie wypowiedzieć Ci umowę. Jeśli posiadasz w banku kredytującym otwarte konto, zaległe środki mogą zostać pobrane bezpośrednio z niego. W celu odzyskania całkowitej kwoty finansowania bank może również rozpocząć wobec Ciebie postępowanie windykacyjne, którego kosztami zostaniesz obciążony.

Wiedz także, że bank może zdecydować o sprzedaniu swoich wierzytelności (w tym Twojego kredytu oraz związanych z nim danych osobowych), co oznacza, że będziesz musiał spłacić swoje zobowiązania nowemu właścicielowi kredytu. Obowiązkiem banku jest jednak pisemne poinformowanie Cię o takiej sytuacji.

8. Prawo od odstąpienia od umowy

Znalazłeś lepszą ofertę kredytu? A może udało Ci się zdobyć finansowanie w inny sposób. Wiedz, że możliwość odstąpienia od podpisanej umowy bez podawania powodu należy do Twoich praw. Musisz jednak pisemnie poinformować o tym bank do 14 dni od jej zawarcia, korzystając z gotowego wzoru, lub redagując treść odstąpienia samodzielnie.

Sprawdź, czy podpisywana przez Ciebie umowa zawiera adres korespondencyjny banku, na który będziesz mógł złożyć ewentualne odstąpienie.

Odstąpienie od umowy oznacza oczywiście, że zobowiązujesz się do zwrotu całości wypłaconej Ci kwoty, uregulowania odsetek dziennych naliczonych od momentu przelania Ci środków do momentu jego zwrotu, a także wszelkich opłat bezzwrotnych, jakie uiścił bank.

Pamiętaj, że na zwrot kredytu i odsetek dziennych masz nie więcej niż 30 dni, licząc od dnia złożenia odstąpienia. Sprawdź też, czy bank nie będzie się ubiegał o zrekompensowanie mu utraconych dochodów.

Jeśli taka rekompensata jest przewidywana, jej wartość nie może przekroczyć całości faktycznie utraconych odsetek.

9. Spory i konflikty między stronami

Jak przy każdej umowie, tak i przy tej kredytowej mogą pojawić się sytuacje, w której strony patrzą na pewne kwestie w odmienny sposób. Dlatego też powinieneś zwrócić uwagę, czy podpisywany przez Ciebie dokument zawiera jasną informację o tym, jak będą rozstrzygane potencjalne spory.

Wybór odpowiedniego organu należy do kredytobiorcy. Możesz zdecydować się na:

• rozwiązanie sporu w sposób polubowny,
• skorzystanie z Bankowego Arbitrażu Konsumenckiego działającego przy Związku Banków Polskich,
• powierzenia kwestii któremuś z sądów powszechnych.

Jeśli nie uda się rozwiązać sporu między kredytobiorcą i kredytodawcą w sposób polubowny, zaleca się skorzystać z drogi arbitrażowej. Jest ona zwykle tańsza i szybsza od drogi sądowej.

Czy muszę od razu podpisać umowę kredytową?

? Nie, bank ma obowiązek przesłania Ci wzoru umowy przed datą jej podpisania, tak abyś mógł na spokojnie zapoznać się z jej treścią.

Dlaczego powinienem zwrócić uwagę na RRSO, a nie na samo oprocentowanie?

? Oprocentowanie jest tylko jednym z elementów składających się na całkowity koszt kredytu. RRSO ujmuje wszystkie jego koszty, dzięki czemu daje prawdziwszy obraz tego, ile będziesz musiał zapłacić w skali rocznej.

Bank odmawia mi wakacji kredytowych. Czy ma do tego prawo?

? To zależy. Jeśli spełniasz wszystkie warunki ustalone w Tarczy Antykryzysowej 4.0 dla ustawowych wakacji kredytowych, bank ma obowiązek Ci ich udzielić.

Czy mam prawo do wprowadzenia zmian do harmonogramu i sposobu spłaty kredytu?

? Oczywiście, że tak. Możesz zmienić rodzaj rat, datę ich comiesięcznego przelewu, przelać kilka rat naraz lub spłacić cały kredyt z wyprzedzeniem. Takie kroki wiążą się jednak z koniecznością modyfikacji harmonogramu i potencjalnymi kosztami.

Postanowiłem zrezygnować z udzielonego mi kredytu. Ile mam czasu na odstąpienie od umowy?

? Powinieneś poinformować bank o zmianie swojej decyzji w terminie do dwóch tygodni od podpisania umowy. Pamiętaj, że za każdy dzień, który minie do zwrotu kredytu, bank będzie pobierał od Ciebie odsetki dzienne.

Podsumowanie

Jak widać, liczba zapisów zawartych w umowie kredytowej jest ogromna i podpisując na szybko ten wiążący nas dokument, łatwo coś ważnego przeoczyć. Zamiast robić sobie potem wyrzuty za zbyt pochopną decyzję, lepiej solidnie się przygotować.

W razie potrzeby można pobrać z Internetu wzory umów kredytowych stosowane przez różne banki i porównać je między sobą. W przypadku wątpliwości i problemów ze zrozumieniem któregoś z zapisów warto również skorzystać z pomocy doradcy kredytowego.