Jakie warunki należy spełnić, aby dostać taki kredyt? Jakie dokumenty są wymagane? Czy wysokie zarobki wystarczą, aby wniosek o kredyt został zaakceptowany?
Spis treści:
Rodzaje kredytów
W zależności od celu, na jaki pożyczane są pieniądze, dostępne w Polsce kredyty bankowe można podzielić na następujące kategorie:
- Kredyt gotówkowy -udzielany na dowolny wydatek konsumpcyjny określony przez wnioskodawcę (zakup samochodu, wakacje, remont mieszkania itp.).
- Kredyt hipoteczny - zaciągany w celu zakupu domu, mieszkania lub innej nieruchomości. Charakteryzuje się długim okresem spłaty (do kilkudziesięciu lat), a jego uzyskanie wymaga spełnienia wielu warunków.
- Kredyt konsolidacyjny - pozwala połączyć kilka różnych zobowiązań kredytowych w jedno, co pozwala na obniżenie wysokości raty i ułatwia spłatę kredytu. Oprócz swoich niewątpliwych zalet kredyt konsolidacyjny posiada również pewne wady jak na przykład wydłużenie całkowitego okresu spłacania wierzytelności.
- Kredyt inwestycyjny - czyli finansowanie przedsięwzięć mających na celu zwiększenie majątku kredytobiorcy. Jest on skierowany zarówno do klientów indywidualnych, jak i przedsiębiorstw.
Główne cechy kredytu gotówkowego
Kredyt gotówkowy od wielu lat jest jednym z najpopularniejszych w Polsce produktów bankowych. Według informacji BIK w 2019 roku całkowita wartość kredytów gotówkowych udzielonych przez polskie banki wyniosła 72 miliardy złotych1.
Tego rodzaju kredyt jest przyznawany na cele konsumpcyjne niezwiązane z prowadzoną przez kredytobiorcę działalnością gospodarczą bądź z jego działalnością zawodową.
Kredyt gotówkowy zwykle wypłacany jest w całości na wskazany przez kredytobiorcę rachunek (w tym samym lub innym banku) lub gotówką w kasie.
W porównaniu z innymi rodzajami produktów bankowych charakteryzuje się on uproszczonym trybem przyznawania. Poniżej wymieniamy wymogi, które należy spełnić, aby samodzielnie ubiegać się o kredyt gotówkowy:
- przedstawić dowód tożsamości,
- wypełnić odpowiedni wniosek,
- dołączyć dokumenty potwierdzające źródło i wysokość dochodu.
Wymagane dokumenty dochodowe różnią się w zależności od formy zatrudnienia wnioskodawcy.
Decyzja banku o przyznaniu kredytu gotówkowego uzależniona jest od zdolności kredytowej i historii pożyczkowej wnioskodawcy.
Kredyt gotówkowy może zostać zabezpieczony poręczeniem osób trzecich lub wekslem in blanco, a także ubezpieczony od nieprzewidzianych wypadków losowych (np. utraty pracy lub choroby).
Banki zwykle udzielają kredytów gotówkowych na okres od 6 do 8 lat. W przypadku gdy wnioskodawca posiada umowę na czas określony - kredyt zostaje przyznany na okres krótszy niż ta umowa.
Kredyty gotówkowe należą do najdroższych na rynku, a związane z nimi oprocentowanie dochodzi nawet do 20%. Pobierana przez bank prowizja może zostać odliczona od kwoty kredytu lub wypłacona przez kredytobiorcę gotówką.
Spłata kredytu gotówkowego odbywa się ratalnie, a wielkość rat może być stała lub malejąca. Oferowane stopy oprocentowania mogą być stałe lub zmienne w zależności od długości kredytu i polityki danego banku.
Ile wynosi minimalna i maksymalna kwota kredytu gotówkowego?
Prawa i obowiązki stron umowy o kredyt gotówkowy, a także jego maksymalną kwotę określa Ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku2.
Niemniej jednak w praktyce banki rzadko udzielają aż tak wysokich kredytów gotówkowych. Wiążą się one ze zwiększonym ryzykiem, które dodatkowo podwyższa koszt samego kredytu, a z punktu widzenia kredytobiorcy oznacza konieczność dochodu na poziomie nawet kilkunastu średnich krajowych. Najczęściej spotykany w ofertach bankowych górny limit kredytu bankowego to około 150 tysięcy złotych.
Jeśli chodzi o minimalną wartość kredytów gotówkowych, to mimo że nie jest ona określona ustawowo, banki zwykle ustawiają ją na poziomie 500 lub 1000 złotych. Pożyczenie kwoty rzędu 50 czy 100 złotych byłoby raczej nieracjonalne, biorąc pod uwagę koszty związane z udzieleniem kredytu, prowizje i odsetki.
Czym różni się kredyt gotówkowy od pożyczki gotówkowej?
Mimo że na co dzień słowa „pożyczka” i „kredyt” używane są zamiennie, to jednak istnieją między nimi pewne różnice techniczne.
Kredytu gotówkowego udzielają wyłącznie instytucje bankowe, podczas gdy pożyczkę można uzyskać od firm pozabankowych, a nawet osób fizycznych. W związku z powyższym zasady udzielania kredytu określa Prawo Bankowe, natomiast zasady pożyczek - Kodeks Cywilny.
Jakie jeszcze istnieją różnice między pożyczką a kredytem? Wyjaśniamy je w tabeli poniżej:
Kredyt gotówkowy | Pożyczka gotówkowa |
---|---|
|
|
Co to jest zdolność kredytowa?
Pierwszym i najważniejszym warunkiem, jaki należy spełnić, starając się o kredyt gotówkowy w banku, jest posiadanie zdolności kredytowej, czyli możliwości spłaty kredytu wraz z należnymi odsetkami zgodnie z warunkami podpisanej umowy.
Zdolność kredytowa jest mierzona wysokością dochodów wnioskodawcy w zależności od zadeklarowanej przez niego kwoty kredytu. Ogólnie rzecz biorąc, im wyższe zarobki, tym więcej bank będzie skłonny pożyczyć, zakładając oczywiście, że wnioskodawca spełnia wszystkie inne wymagania kredytowe.
Historia kredytowa
Co jeszcze należy spełnić, aby dostać kredyt? Oprócz wysokości dochodów inną istotną informacją dla banku będzie wiarygodność wnioskodawcy, czyli historia kredytowa. Zanim przyznana mu będzie kolejna pożyczka, bank na pewno sprawdzi, czy zaciągnął już wcześniej jakiś kredyt i jak dobrze poradził sobie z jego spłatą.
Jeśli do tej pory bez problemów i opóźnień wywiązywał się ze zobowiązań finansowych, jego szanse na uzyskanie kolejnej pożyczki wzrosną. Jeśli jednak w trakcie spłaty zaciągniętych wcześniej kredytów pojawiły się jakieś opóźnienia lub problemy ze strony wnioskodawcy, bank może mieć obawy, że mogą się one powtórzyć.
Inną istotną kwestią wpływającą na wiarygodność kredytową jest suma dotychczasowego zadłużenia. Bank sceptycznie podejdzie do wnioskodawcy, który starając się o nowy kredyt, wciąż spłaca kilka dotychczasowych.
Poprzez weryfikację historii kredytowej bank podejmuje decyzję nie tylko o tym, ile pieniędzy jest gotowy pożyczyć, ale również jakie warunki (oprocentowanie, dodatkowe opłaty itp.) może zaproponować.
Raport BIK jako narzędzie do weryfikacji historii kredytowej
Sposobem na sprawdzenie wiarygodności kredytowej jest raport uzyskany z Biura Informacji Kredytowej3. Zawiera on informacje na temat historii wszystkich zobowiązań kredytowych i finansowych (w tym również opłat za prąd, gaz itp.).
Ujęty w raporcie wskaźnik sytuacji płatniczej pokazuje, czy kredytobiorca nie ma opóźnień w płatnościach. Aby oszacować wiarygodność kredytową, BIK przyznaje każdej osobie tzw. scoring, czyli ocenę punktową w skali od 1 do 100 wyliczoną na podstawie odpowiedniej formuły matematycznej. Im wyższy scoring, tym większe szanse na uzyskanie pożyczki.
Jeśli chce się oszacować własną wiarygodność kredytową i swoje realne szanse na uzyskanie pożyczki, można zamówić raport BIK, jeszcze zanim wystąpi się do banku z wnioskiem o kredyt. Obecny koszt indywidualnego raportu według informacji na stronie biura to 39 złotych.
Kredyt gotówkowy a Krajowy Rejestr Dłużników
Krajowy Rejestr Dłużników to największa w Polsce platforma wymiany informacji gospodarczej, która zbiera i udostępnia dane na temat sytuacji finansowej przedsiębiorstw i konsumentów.
Wystarczy zaległe zobowiązanie finansowe o wysokości 200 złotych, aby znaleźć się na liście dłużników KRD. Konsekwencją jest oczywiście utrudniony dostęp do produktów bankowych, w tym kredytu gotówkowego. Aby zostać usuniętym z listy dłużników, należy bezwzględnie uregulować zaległy dług.
Czy można otrzymać kredyt gotówkowy bez BIK lub KRD?
Niestety zgodnie z zaleceniami Komisji Nadzoru Finansowego banki bardzo starannie sprawdzają zdolność i wiarygodność kredytową wnioskodawcy, co sprawia, że szanse na uzyskanie kredytu bez konieczności sprawdzenia raportu BIK są w praktyce równe zeru.
Co może więc zrobić osoba, która jest dłużnikiem i wie, że bank nie udzieli jej kredytu, widząc, że znajduje się na czarnej liście BIK lub w Krajowym Rejestrze Dłużników? Alternatywą jest zaciągnięcie pożyczki gotówkowej, czyli tzw. chwilówki.
Jak wyjaśnialiśmy wcześniej, pożyczki gotówkowe są instrumentem pozabankowym i można się o nie starać w wielu działających w Polsce firmach pożyczkowych. Chwilówki bez BIK są dostępne również online i stanowią najłatwiejszą formę zdobycia pieniędzy.
Decydując się na zaciągnięcie pożyczek w instytucjach parabankowych, należy pamiętać, że są to instrumenty drogie i o krótkim okresie spłaty. Mogą one zapoczątkować prawdziwą spiralę długów. Dlatego konieczne jest przeanalizowanie swojego budżetu.
Pozabankowe instytucje pożyczkowe nie są nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego, należy więc dokładnie przyglądnąć się podpisywanej umowie i jeśli to możliwe - sprawdzić, jakie opinie o danej firmie wystawili jej wcześniejsi klienci.
Jakiej zdolności kredytowej wymaga bank?
Poziom wymaganej przez bank zdolności kredytowej jest uzależniony od wysokości pożyczki, o jaką ubiega się wnioskodawca. Inaczej mówiąc: im więcej chcemy pożyczyć, tym większym dochodem i lepszą historią kredytową powinniśmy się wykazać.
Nie oznacza to jednak, że osoby o niższym dochodzie nie mają szans na uzyskanie kredytu gotówkowego. Nie istnieje coś takiego jak dochód minimalny wymagany przez bank. Po prostu dla osób o niższych dochodach kwota pożyczki będzie odpowiednio dostosowana do ich możliwości finansowych.
Nie należy tu również zapominać o wiarygodności kredytowej. Może się zdarzyć, że osoba o niższych zarobkach, ale bez wcześniejszych długów otrzyma zgodę na pożyczenie wyższej kwoty, niż ktoś o większych dochodach, ale zalegający ze spłatą rat dotychczasowych kredytów.
Jak obliczyć zdolność kredytową?
Chcąc oszacować swoją zdolność kredytową, należy od wartości miesięcznego dochodu netto odjąć wszystkie stałe, regularnie powtarzające się wydatki. Wśród nich można wymienić na przykład:
- czynsz,
- opłaty za media,
- wydatki na transport,
- edukację,
- żywność.
Do wydatków stałych należą również wszystkie inne spłacane obecnie zobowiązania finansowe (np. raty kredytu hipotecznego), a także koszt utrzymania osób zależnych finansowo od pożyczkobiorcy.
Kolejną ważną informacją pozwalającą na obliczenie zdolności kredytowej jest ilość osób w danym gospodarstwie domowym. Zupełnie inaczej prezentuje się bowiem dochód miesięczny w wysokości 6 tysięcy złotych, jeśli przeliczymy go na 2 osoby, a inaczej, gdy żyje z niego np. pięcioosobowa rodzina.
Maksymalna wartość pożyczki, jaką bank skłonny będzie udzielić, zależy również od deklarowanego czasu na jej spłacenie. Im dłużej kredytobiorca jest gotowy spłacać pożyczkę, tym wyższa będzie jej potencjalna wartość.
Dostępne w sieci kalkulatory pozwalają na podstawie wyżej wspomnianych informacji w łatwy sposób obliczyć zdolność kredytową.
Jakie zarobki są wymagane, jeśli chce się otrzymać kredyt w wysokości 100 tysięcy złotych do spłacenia przez 2 lata?
Scenariusz 1
Zakładając, że gospodarstwo domowe liczy 4 osoby, a wnioskodawca nie spłaca obecnie żadnych zobowiązań finansowych, będzie potrzebować dochodu rzędu około 7 tysięcy złotych miesięcznie.
Scenariusz 2
Jeśli miesięczny dochód wynosi 9 tysięcy złotych w gospodarstwie dwuosobowym, przy założeniu trzyletniego okresu spłaty kredytu, zdolność kredytowa będzie wynosiła około 200 tysięcy złotych. Jeśli jednak spłacane są inne zobowiązania kredytowe, a wnioskodawca posiada dodatkowo kartę kredytową, jego zdolność przy tych samych zarobkach będzie odpowiednio niższa.
Aby ułatwić obliczenia, zakłada się, że przy bardzo dobrym scoringu BIK banki są zwykle skłonne pożyczyć tyle, aby rata wraz ze wszystkimi dodatkowymi kosztami (prowizje, odsetki itp.) nie przekraczała połowy miesięcznego dochodu wnioskodawcy.
Jakie dokumenty są wymagane do kredytu gotówkowego?
Ze względu na popularność kredytów gotówkowych i ich stosunkowo niskie kwoty - w porównaniu na przykład z kredytami hipotecznymi - wymogi ograniczone są do minimum. Zwykle trzeba przedstawić następujące dokumenty:
- Dowód osobisty - bank musi potwierdzić wiek wnioskodawcy oraz spisać podstawowe dane (imię i nazwisko, numer PESEL oraz numer i serię dowodu osobistego). O kredyt gotówkowy mogą starać się tylko osoby pełnoletnie, których adres zamieszkania jest w Polsce i które posiadają pełną zdolność do czynności prawnych.
- Wniosek o kredyt gotówkowy - w wielu instytucjach bankowych można go wypełnić i wysłać online. Oprócz zadeklarowania kwoty pożyczki i jej celu, wymagane jest również wpisanie informacji na temat dochodu i obecnych zobowiązań finansowych, a także wybranie ilości i rodzaju rat.
- Zaświadczenie o dochodach - wymagany dokument różni się w zależności od formy zatrudnienia wnioskodawcy. Jego funkcję może spełnić:
- zaświadczenie o dochodach wypełnione przez pracodawcę,
- umowa o pracę, umowa zlecenie lub umowa o dzieło,
- wyciąg z banku pokazujący dochód z ostatnich kilku miesięcy,
- PIT z poprzedniego roku,
- zaświadczenie o wysokości renty, emerytury lub świadczeń socjalnych.
Co jeszcze jest potrzebne do wzięcia kredytu gotówkowego? W niektórych przypadkach bank może również poprosić o przedstawienie dokumentu potwierdzającego wysokość zarobków współmałżonka, a także wymagać wskazania poręczycieli.
Co jest potrzebne do kredytu gotówkowego w przypadku osób samozatrudnionych?
Biorąc pod uwagę, że coraz więcej firm podpisuje ze swoimi pracownikami tzw. umowy śmieciowe (umowy o dzieło lub umowy zlecenie), warto omówić szczegółowo, jak wyglądają wymagania kredytowe dla osób posiadających własną działalność gospodarczą.
Aby osoba samozatrudniona mogła otrzymać kredyt gotówkowy, musi:
- prowadzić działalność gospodarczą przez określony czas (zwykle co najmniej rok),
- przedstawić potwierdzenia wpisów do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) lub Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG),
- dołączyć do wniosku zaświadczenie REGON oraz NIP, zaświadczenie z Urzędu Skarbowego lub ZUS-u,
- przedstawić wymagane przez bank dokumenty finansowe, a czasami również wyciągi z rachunków firmowych, jeśli wnioskodawca posiada je w innych bankach.
Kredyt gotówkowy dla wolnych zawodów
Do wolnych zawodów zalicza się lekarzy, dentystów, prawników, architektów, tłumaczy itp. pracujących na własną rękę w formie tzw. freelance. Świadczą oni usługi profesjonalne, pobierając opłatę bezpośrednio od klienta.
Jakie możliwości uzyskania kredytu gotówkowego ma ta grupa?
Z myślą o nich został stworzony kredyt dla profesjonalistów i dla zawodów zaufania publicznego. Jego przyznanie często odbywa się bez konieczności przedstawienia dokumentów zarobkowych, faktur i poręczycieli. Co więcej, czas procesowania wniosku jest znacznie krótszy, a dostępna kwota finansowania często przewyższa tę, którą mógłby uzyskać pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
Starając się o kredyt gotówkowy dla wolnych zawodów, należy:
- prowadzić działalność profesjonalną od co najmniej 6 miesięcy (w niektórych przypadkach ten okres jest wydłużony do minimum 24 miesięcy),
- przedstawić dowód osobisty i dyplom potwierdzający prawo do wykonywania zawodu,
- złożyć oświadczenie o dochodach.
Kredyt gotówkowy bez zaświadczenia o zarobkach
Czy jest możliwe uzyskanie kredytu gotówkowego bez konieczności przedstawienia zaświadczenia o zarobkach? Okazuje się, że tak. Polski rynek kredytowy stał się na tyle konkurencyjny, że banki coraz częściej przedstawiają oferty niewymagające zaświadczenia od pracodawcy.
Szczególnie łatwo będzie uzyskać kredyt gotówkowy bez zaświadczenia o zarobkach w banku, w którym wnioskodawca posiada rachunek bieżący. Mając do niego pełny wgląd, bank może bez problemu sprawdzić, jak wygląda jego aktualna sytuacja finansowa.
Co więcej, wybierając kredyt gotówkowy w banku, którego jest się już klientem, można liczyć na bardziej atrakcyjne warunki (niższą prowizję i oprocentowanie).
Kiedy bank wymaga poręczenia kredytu gotówkowego?
Poręczyciel, inaczej nazywany żyrantem, może stanowić dodatkowy wymóg w sytuacji, gdy kredytobiorca chce pożyczyć od banku kwotę wykraczającą poza jego możliwości finansowe.
Poręczając taki kredyt, żyrant wyraża zgodę na to, by na wypadek ewentualnych trudności ze spłatą rat obowiązek ten przeszedł na niego.
Poręczycielem może zostać dowolna pełnoletnia osoba, która uzyskuje stały dochód, a tym samym posiada zdolność kredytową.Odpowiedni kandydat na żyranta powinien się również wykazać bardzo dobrą historią kredytową i nie posiadać obecnie żadnych długów.
Mimo że prawo nie wymaga, aby poręczyciel był spokrewniony z kredytobiorcą, w praktyce są to najczęściej rodzice lub rodzeństwo. Większość banków nie zgadza się na to, aby żyrantem został współmałżonek. Ewentualne problemy finansowe najczęściej dotyczą przecież całego gospodarstwa domowego.
Jak wybrać najlepszy dla siebie kredyt gotówkowy?
Aby znaleźć najkorzystniejszą dla siebie ofertę, należy przede wszystkim określić cel, na jaki chce się przeznaczyć kredyt gotówkowy, a także oszacować potrzebną kwotę.
Kolejnym krokiem jest analiza zdolności kredytowej, czyli sprawdzenie możliwości na uzyskanie kredytu o oczekiwanej wysokości. Przyda się do tego wcześniej wspominany kalkulator kredytowy.
Dobry kredyt to nie tylko taki, który daje swobodę gospodarowania pieniędzmi według uznania i który uda się uzyskać szybko i bez zbędnych formalności, ale przede wszystkim taki, który będzie tani i łatwy do spłacenia.
Wybierając kredyt gotówkowy, należy kierować się przede wszystkim jego RRSO, czyli rzeczywistą roczną stopą oprocentowania, która zawiera większość pobieranych przez bank opłat (odsetki, prowizję, ubezpieczenie, opłatę za rozpatrzenie wniosku itp.).
Kolejną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę, decydując się na zaciągnięcie kredytu gotówkowego w konkretnym banku, są dodatkowe koszty nieuwzględnione w RRSO, takie jak opłaty za sporządzenie aneksu do umowy, zmiany harmonogramu spłat, czy wakacje kredytowe.
Dobrym sposobem na analizę dostępnych na rynku ofert jest skorzystanie z darmowej porównywarki kredytów gotówkowych. Dzięki niej kredytobiorca będzie mieć jasność, jaką kwotę może pożyczyć mu dany bank, na jaki okres i na jakich warunkach.
Można również zwrócić się o pomoc do doradcy finansowego, który pomoże wybrać najkorzystniejszy kredyt gotówkowy.
Jak zwiększyć swoje szanse na uzyskanie kredytu gotówkowego?
- Złożenie zbyt dużej ilości wniosków obniża scoring BIK.
- W miarę możliwości należy dokończyć spłaty dotychczasowych zobowiązań finansowych i uregulować stan karty kredytowej.
- Skorzystanie z dodatkowych produktów, takich jak ubezpieczenie kredytu lub otwarcie rachunku bieżącego w danym banku, podniesie szanse na uzyskanie w nim pożyczki.
- Zupełny brak historii kredytowej negatywnie wpływa na BIK, bo oznacza brak informacji o zachowaniu kredytowym. Aby go poprawić, można dokonać np. niewielkiego zakupu na raty i regularnie je spłacać.
Polski rynek finansowy daje obecnie bardzo dużo możliwości na uzyskanie dodatkowych funduszy. Nieskomplikowane wymogi i szybkość procesowania wniosków są dla wielu osób sporą pokusą. Decydując się na kredyt gotówkowy lub pożyczkę, należy zawsze dokładnie przeanalizować dostępne oferty i dokonać rozsądnego wyboru, mając zawsze na uwadze realne możliwości spłaty pożyczki. W przeciwnym wypadku można sobie przysporzyć wielu zmartwień i nieprzespanych nocy.
Notes
Biuro Informacji Kredytowej, Prognozy na rok 2020 ↩