Czym jest lokata?
Lokata to produkt inwestycyjny. Znajduje się w ofercie zarówno banków, jak i instytucji finansowych. Z punktu widzenia klienta jest ona sposobem na oszczędzanie - wpłacamy pewną kwotę na konto i po upływie określonego czasu pieniądze wraz z zarobionymi odsetkami do nas wracają lub lokata jest automatycznie odnawiana na kolejny okres.
Z punktu widzenia banków czy instytucji finansowych lokata jest pewnego rodzaju pożyczką udzielaną przez klienta. Dzięki nim pozyskiwane są środki, które później banki wykorzystują do udzielania kredytów. Gdyby nie lokaty, instytucje nie miałyby kapitału na finansowanie akcji kredytowych.
Bezpieczeństwo lokaty
To pytanie bardzo często nasuwa się nowym klientom podczas podejmowania decyzji o założeniu lokaty. W końcu oddajemy swoje środki w ręce banku czy instytucji finansowej i zwykle nie mamy do niej dostępu przez co najmniej kilka miesięcy. Co się dzieje z tymi środkami i czy oszczędzanie na lokacie jest w ogóle bezpieczne?
Wszystko zależy od kwoty, którą chcemy odłożyć. Zgodnie z prawem każdy klient chroniony jest gwarancją Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Oznacza to, że nawet w przypadku upadłości banku odzyskamy swoje środki. Chyba że na naszej lokacie zebraliśmy więcej niż równowartość 100 tysięcy euro - wówczas możemy liczyć na zwrot do tej kwoty.
Taki limit obowiązuje w każdym banku czy instytucji finansowej, dlatego nie ma znaczenia, gdzie ulokowaliśmy nasze środki - wszystko zostanie nam wypłacone wraz ze zgromadzonymi odsetkami pod warunkiem, że kwota ta nie przekracza równowartości 100 tysięcy euro w polskiej walucie.
Rodzaje lokat
Na polskim rynku finansowym istnieje wiele lokat, które można podzielić ze względu na czas ich trwania, rodzaj oprocentowania, sposób założenia czy przeznaczenie. Poniżej prezentujemy te najbardziej powszechne wśród klientów.
- Lokaty terminowe - zawierane na czas określony. Można je podzielić na odnawialne (lokata jest automatycznie odnawiana) oraz nieodnawialne (po upływie terminu środki wraz z odsetkami wracają do klienta). W momencie wcześniejszej wypłaty pieniędzy klient traci część lub całość odsetek.
- Lokaty progresywne - ich oprocentowanie wzrasta z każdym okresem. Środki można wypłacić przed upływem terminu lokaty bez utraty naliczonych odsetek.
- Lokaty rentierske - zwykle skierowane do zamożnych klientów. Odsetki wypłacane są w regularnych odstępach czasu, najczęściej co kilka miesięcy i przelewane bezpośrednio na konto klienta, a nie gromadzone na rachunku lokaty.
- Lokaty strukturyzowane - środki lokowane są na dwa sposoby: część jest obracana na giełdzie papierów wartościowych, a część inwestowana w tak zwane ryzykowne instrumenty.
- Lokaty overnight - środki na lokacie pracują jedynie w nocy, w dzień wracają do klienta. Oferta skierowana raczej do przedsiębiorstw.
- E-lokaty - charakteryzuje je zwykle wyższe oprocentowanie. Można je założyć przez internet.
- Lokaty automatyczne - zakładane są automatycznie przez bank po przekroczeniu określonej kwoty na rachunku bankowym.
- Lokaty negocjowane - skierowane głównie do zamożnych klientów, którzy chcieliby wpłacić min. 50 tysięcy złotych. Warunki takiej lokaty są negocjowalne, oprocentowanie również.
Na czym polega kapitalizacja odsetek?
Kapitalizacja to po prostu naliczanie odsetek od kwoty znajdującej się na lokacie. Zwykle następuje ona po zakończeniu okresu, na jaki zawarliśmy lokatę. Są jednak takie jej rodzaje, w których kapitalizacja odbywa się regularnie, na przykład co miesiąc, co trzy miesiące, co pół roku.
Dla klienta jest to dosyć istotna kwestia, jednak nie na tyle, aby przesądzała o wyborze lokaty. Zwykle suma odsetek niewiele się od siebie różni, choć wiadomo, że im częściej są one naliczane, tym lepiej. Wówczas w kapitalizacji bierze udział większa kwota, co jest oczywiście korzystniejsze.
Lokata a konto oszczędnościowe
Wiele osób waha się pomiędzy założeniem lokaty a kontem oszczędnościowym. Czy różnią się oba produkty bankowe?
Lokata to deponowanie środków na określony w umowie okres, które zostają zamrożone. Zwykle nie można ich wypłacać przed upływem terminu bez utraty zgromadzonych odsetek. Oprocentowanie lokaty jest również często wyższe niż na koncie oszczędnościowym.
Konto oszczędnościowe w tym wypadku oferuje pełną kontrolę nad środkami w dowolnym momencie, ponieważ taki rachunek nie jest zakładany na czas określony. Klient może wypłacać pieniądze na swoje konto osobiste bez utraty odsetek. Musi jednak liczyć się z opłatą w przypadku drugiego i kolejnego przelewu.
Jak wybrać lokatę dopasowaną do naszych potrzeb?
Wybór odpowiedniej lokaty uzależniony jest od naszych indywidualnych potrzeb oraz wysokości środków, które chcemy ulokować. Zwykle w pierwszej kolejności bierzemy pod uwagę oprocentowanie. Im jest ono wyższe, tym lokata będzie dla klienta korzystniejsza. Bank lub doradca finansowy jednak najpierw zapyta nas o wysokość kwoty, jaką chcemy zamrozić.
Kolejną rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, jest stopień ryzyka. Jeśli oszczędzanie ma być swego rodzaju źródłem dochodu, lepiej ulokować środki na lokacie terminowej lub progresywnej. W przypadku gdy nie boimy się ryzyka, warto skorzystać z oferty lokaty strukturyzowanej. Należy jednak pamiętać, że oprócz większego, potencjalnego zysku możemy również stracić.
Wreszcie należy dowiedzieć się, co się dzieje w przypadku zerwania lokaty przed upływem jej terminu. Nie radzimy tego robić, ponieważ zwykle wiąże się to z utratą części lub całości zgromadzonych odsetek. Jednak los lubi płatać figle i może się zdarzyć, że będziemy musieli zrezygnować z lokaty, dlatego lepiej wiedzieć wcześniej, jakie będą tego konsekwencje.
Jak założyć lokatę?
Proces zakładania lokaty sprowadza się głównie do tego, czy posiadamy w danym banku konto osobiste, czy też nie. W pierwszym przypadku założenie lokaty będzie o wiele szybsze, ponieważ zwykle wystarczy zalogować się do swojej bankowości elektronicznej, znaleźć interesującą nas ofertę i zawrzeć umowę elektronicznie. Najczęściej bank będzie wymagał pewnego potwierdzenia, czy to w postaci kodu SMS, kodu z karty, czy tokena.
Otwarcie lokaty w banku, w którym nie posiadamy rachunku osobistego, bardzo często wiąże się z koniecznością wizyty w oddziale lub podpisania umowy dostarczonej przez kuriera. Wymogiem większości banków jest bowiem założenie konta osobistego, a dopiero potem lokaty. Można jednak trafić na oferty bez konieczności otwierania rachunku, choć zwykle warunki takiej lokaty są o wiele uboższe.
Podsumowanie
Wybór odpowiedniej lokaty nie jest zwykle trudny. Wystarczy dokładnie przeanalizować swoją obecną sytuację i odpowiedzieć na kilka strategicznych pytań. Czy jest to jednak dobry sposób na oszczędzanie? Jeśli jesteśmy w stanie zamrozić środki na pewien czas i wpłacimy odpowiednio wysoką kwotę, możemy sporo oszczędzić. Jednak zdecydowana większość klientów nie liczy na zysk z lokaty, a skupia się na aspekcie oszczędzania długoterminowego.
